Redakcja i korekta, czyli profesjonalne poprawianie błędów w tekście
(12 min czytania)
Korekta i redakcja. Czym to się różni?
Autorzy, skupieni na przekazaniu informacji, często nie dostrzegają własnych błędów. W tym miejscu pojawiają się redaktorzy i korektorzy, których zadaniem jest dbanie o formę tekstu i jego finalną wersję.
Trzeba jednak wiedzieć, że redakcja i korekta tekstu to dwa różne etapy procesu edytorskiego, które mają różne cele i wymagają różnych umiejętności. Redaktor sprawdza tekst pod kątem językowym, logicznym i technicznym. Ocenia, czy tekst spełnia wymogi warsztatowe, oraz pełni rolę pierwszego czytelnika, analizując treść pod kątem użyteczności. Weryfikuje również poprawność danych, liczb, przypisów i dat, a także sprawdza działanie linków i kodów QR.
Korektor koncentruje się na stronie językowej tekstu. Jego zadaniem jest usuwanie błędów ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych.
Kim jest redaktor?
Istnieje wiele specjalizacji w zawodzie redaktora, a każda z nich skupia się na określonym aspekcie procesu wydawniczego. Redaktorzy naczelni, naukowi, merytoryczni, pracują najczęściej w wydawnictwach książkowych lub serwisach informacyjnych. Ich głównym zadaniem jest dbanie o spójność wszystkich materiałów, takich jak artykuły czy aktualności. Wyznaczają zasady i pilnują ustalonych wytycznych, które nadają spójny charakter wydaniu magazynu czy serii wydawniczej. Ich praca ma sprawić, że treść jest poprawna składniowo, przejrzysta i łatwa w odbiorze, a finalnie — dobrze się ją czyta.
W pracy z tekstem redaktor sprawdza go pod kątem językowym, logicznym i technicznym. Dba o jego formę i logikę. Weryfikuje czy zawiera właściwie dobrane argumenty, wnioski, czy wstęp zachęci do przeczytania reszty. Dobry redaktor znakomicie zna język i swój warsztat. Jego praca obejmuje sprawdzanie poprawności merytorycznej, chronologii, prawidłowej odmiany nazwisk czy dat. Dzięki jego zabiegom tekst staje się łatwy w odbiorze i brzmi profesjonalnie.
Autorzy czasem obawiają się zbyt dużej ingerencji redaktora w tekst. Jednak profesjonaliści doskonale znają zakres swojej roli i nigdy nie przekraczają swoich uprawnień. Można to ująć w ten sposób: autor tworzy treść i przekazuje informacje lub opowiada historię, natomiast redaktor sprawia, że tekst przyjmuje formę, którą dobrze się czyta.
Kim jest korektor treści?
Proces tworzenia treści składa się z kilku kroków: tworzenia szkieletu tekstu, napisania pierwszej wersji, nanoszenia poprawek oraz finalnej korekty. Na tym ostatnim etapie zasadniczą rolę odgrywa korektor, który dba o to, aby tekst był wolny od błędów językowych.
W przeciwieństwie do redaktora korektor skupia się wyłącznie na poprawności językowej tekstu. Jego zadaniem jest analiza treści pod kątem poprawności ortograficznej, interpunkcyjnej i gramatycznej. Nie ingeruje w część merytoryczną, nie zmienia struktury ani układu tekstu.
Korekty treści można nauczyć się na studiach filologicznych lub edytorskich. Jednak wielu korektorów zdobywa doświadczenie zawodowe w trakcie pracy, bez formalnego wykształcenia w tej dziedzinie.
Sprawdź, jak kształtują się zarobki copywriterów, dziennikarzy, korektorów i redaktorów!
Jak samodzielnie przeprowadzić redakcję i korektę tekstu?
Czasami zdarza się, że z różnych powodów nie możemy skorzystać z pomocy profesjonalnego redaktora lub korektora. W takich sytuacjach warto spróbować swoich sił i samodzielnie poprawić tekst. Musimy wówczas pamiętać, że autor nie zawsze jest w stanie dostrzec popełnione przez siebie błędy. Jeśli więc bardzo zależy nam na poprawności, zatrudnienie profesjonalisty jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem.
Najlepiej odłożyć redakcję tekstu na następny dzień po jego napisaniu. Dzięki temu spojrzymy na niego chłodnym okiem i łatwiej dostrzeżemy ewentualne błędy i niedociągnięcia. Ocenę tekstu możemy podzielić na kilka etapów.
Etap 1: Ocena logiki tekstu
Na początek sprawdźmy, czy układ tekstu jest logiczny i spójny. Czy tytuł, lead i śródtytuły tworzą przejrzysty schemat? Czy poszczególne fragmenty wiążą się ze sobą i prowadzą do jasnej konkluzji? Każdy akapit powinien prezentować i rozwijać jedną myśl, co pozwala na klarowne przekazanie informacji i utrzymanie właściwego rytmu narracji.
Etap 2: Struktura i styl
Na kolejnym etapie należy sprawdzić strukturę treści. Dobry tekst powinien zawierać:
- chwytliwy tytuł, który wzbudzi zainteresowanie czytelnika;
- atrakcyjny lead, czyli pierwsze zdania tekstu, które zachęcą do dalszej lektury;
- zwięzłe i jasne śródtytuły, które ułatwiają nawigację po tekście;
- treść podzieloną na krótkie akapity, z których każdy prezentuje i rozwija jedną myśl;
- puentę lub mocny akcent na końcu, który podsumowuje treść lub pozostawia czytelnika z refleksją.
W tym miejscu warto również zadbać o styl tekstu. Zwróćmy uwagę na to, czy język jest dostosowany do odbiorcy i celu tekstu, a słowa dobrane precyzyjnie i adekwatnie do kontekstu.
Etap 3: Korekta językowa
Po napisaniu tekstu konieczna jest korekta gramatyczna i ortograficzna. Ważne jest, aby poprawić wszelkie błędy składniowe, nadużywane słowa i znaki diakrytyczne. Tekst powinien być nie tylko poprawny pod względem językowym, ale także płynny i zrozumiały dla czytelnika.
Nie zapomnijmy też o zwróceniu uwagi na poprawne wykorzystanie związków frazeologicznych i rozwinięcie skrótów myślowych, które dla czytelnika mogą być niejasne, a także o tłumaczeniach wyrażeń obcojęzycznych i wskazaniu, z jakiego języka pochodzą.
Poprawa błędów w tekście — na co zwrócić uwagę?
Pisanie poprawnych tekstów wymaga dużej uważności i znajomości języka. Nawet najlepszym zdarzają się błędy. Na szczęście mamy do dyspozycji wiele narzędzi, które ułatwiają nam tę pracę — słowniki, automatyczne korektory i poradniki językowe.
Odmiana wyrazów
Jeśli nie jesteśmy pewni odmiany danego wyrazu, możemy łatwo sprawdzić ją w Internecie. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę wyraz, co do którego mamy wątpliwości oraz słowo „odmiana”). W razie wątpliwości co do pisowni lub znaczenia słowa sięgnij po słowniki online, takie jak https://
W poradni językowej SJP PWN możesz znaleźć odpowiedzi na wiele pytań związanych z językiem polskim. Jeśli nadal masz wątpliwości, zadaj pytanie ekspertom.
Frazeologia
Związki frazeologiczne mają ustaloną formę, przez co bardzo łatwo o popełnienie błędu (np. „trudny orzech do zgryzienia” zamiast „twardy orzech do zgryzienia”). W przypadku frazeologizmów poprawna forma jest tylko jedna. Jeśli mamy wątpliwości, zajrzyjmy do jednego z wielu słowników związków frazeologicznych online, np. frazeologia.pl.
Ortografia i interpunkcja
Tekst traci na jakości i świadczy o braku profesjonalizmu jeśli pojawia się w nim wiele literówek, błędów ortograficznych i interpunkcyjnych. Mogą one utrudniać lub uniemożliwiać odczytanie wyrazów, a także wpływać na ich znaczenie.
Zapamiętaj, koleżanko, kolego, bez przecinka może stać się COŚ STRASZNEGO! Bo gdy przecinek wyleci, zamiast: „Jedzcie, dzieci!” będzie: „Jedzcie dzieci!”.
Fragment książki Elżbiety Pałasz - Jedzcie dzieci
Samodzielna korekta błędów może być czasochłonna i uciążliwa, ale obecnie dostępnych jest wiele darmowych korektorów online, takich jak iKorektor czy LanguageTool, które sprawdzą tekst pod kątem błędów ortograficznych, interpunkcyjnych i gramatycznych. Nie są one nieomylne i mogą przeoczyć pewne błędy, dlatego znajomość zasad i intuicja językowa będą niezbędne, żeby wyłapać niedociągnięcia.
Powtórzenia
Zwróć uwagę, czy nie powtarzasz zbyt często tych samych słów lub zwrotów. Pojawiające się w tekście powtórzenia utrudniają czytanie. Aby tego uniknąć, używaj wyrazów bliskoznacznych. Poszukaj alternatyw w słownikach, np. synonim.net, synonimy.pl.
Wyrazy obcojęzyczne
Słowa obcojęzyczne oznaczaj kursywą. Jeśli podejrzewasz, że odbiorca może nie znać ich znaczenia, dodaj w nawiasie wyjaśnienie w języku polskim, np. benchmarking (analiza porównawcza) .
Wykorzystanie strony biernej
W tekstach internetowych z reguły unikamy strony biernej. Takie konstrukcje często wymagają dłuższych zdań, co utrudnia czytanie i przyswajanie informacji. Zamiast „problemy techniczne są rozwiązywane przez zespół IT”, użyj wyrażenia „zespół IT rozwiązuje problemy techniczne”.
Tekst, w którym nie występuje często strona bierna, jest bardziej bezpośredni i dynamiczny, co zwiększa jego czytelność i przystępność dla odbiorców.
Narzędzia online do samodzielnego poprawiania błędów w tekście
Samodzielna korekta może być trudna, ale pomocne są różne narzędzia online, które ułatwiają to zadanie. Pomagają one wyłapać błędy językowe, brakujące znaki diakrytyczne, a nawet niektóre błędy składniowe.
Gotowy, aby wejść w rolę korektora tekstu? W kolejnych częściach tego artykułu znajdziesz narzędzia, które pomogą ci poprawiać błędy ortograficzne.
Pamiętaj, że nie są one doskonałe. Poprawianie błędów online nie gwarantuje całkowitej poprawności tekstu. Mogą one jednak uprościć część pracy i pomóc dostrzec wiele błędów. Na koniec warto przeczytać tekst jeszcze raz, aby upewnić się, że wszystko jest poprawne.
LanguageTool
LanguageTool to wygodne narzędzie do sprawdzania pisowni w ponad 30 językach, m.in. polskim, angielskim, niemieckim czy hiszpańskim. Narzędzie jest dostępne jako edytor w przeglądarce, ale również wtyczka, co ułatwia sprawdzanie tekstu podczas pisania w różnych aplikacjach internetowych. Language Tool „podąża” za wprowadzanym przez nas tekstem i kiedy popełnimy błąd, zwróci na niego naszą uwagę i zasugeruje poprawną wersję.
Oprócz typowych błędów ortograficznych wykrywa również błędy gramatyczne, niepoprawne konstrukcje zdań, a nawet nieodpowiednio użyte frazy i kolokwializmy. Po kliknięciu dwukrotnie w dowolne słowo sugeruje także synonimy.
Podobnym narzędziem, które funkcjonuje jako dodatek do przeglądarek, jest Grammarly. Wadą wtyczki jest jednak wspieranie pisowni wyłącznie w języku angielskim.
iKorektor
iKorektor.pl to kolejne narzędzie, które pomaga szybko zidentyfikować i poprawić błędy. Jest szczególnie przydatne, gdy pominiemy polskie znaki diakrytyczne lub gdy chcemy szybko sprawdzić tekst pod kątem poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej. Darmowa wersja umożliwia weryfikację tekstów do 5000 znaków oraz wprowadzenie do 20 własnych reguł autokorekty.
iKorektor jest dostępny również jako dodatek do przeglądarki i pozwala sprawdzać tekst w dowolnym polu, np. podczas pisania wiadomości mailowej.
Jasnopis
Jasnopis pomaga uprościć i zoptymalizować tekst tak, aby był bardziej zrozumiały dla różnych grupy odbiorców, sklasyfikowanych pod kątem wykształcenia. Po wklejeniu treści w odpowiednie pole, narzędzie analizuje ją pod kątem czytelności, podkreśla trudne fragmenty i proponuje ich uproszczenie. Jasnopis umożliwia bezpłatne sprawdzenie tekstów o długości do 1800 znaków.
Ortograf
Narzędzie Ortograf.pl służy weryfikacji tekstu pod kątem błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, typograficznych czy leksykalnych. Wystarczy wkleić tekst w odpowiednie pole, a system automatycznie go przeanalizuje. Ortografia i interpunkcja są tu sprawdzane pod kątem ponad 1000 reguł.
Ortograf.pl przydaje się nie tylko do tekstów w języku polskim, ale obsługuje także 28 innych języków, w tym angielski, niemiecki i francuski. Choć żaden program nie jest w stanie wychwycić wszystkich możliwych błędów, Ortograf.pl znacząco ułatwia pracę nad tekstem, wskazując miejsca wymagające poprawy. Jak jednak podkreślają sami twórcy serwisu, jego wskazówki należy traktować jedynie jako sugestie.
EuroAlphabet
Na podobnej zasadzie działa EuroAlphabet — narzędzie wykrywa błędy językowe, gramatyczne, stylistyczne, ortograficzne i typograficzne. Obsługuje 25 języków w tym, te mniej popularne, tj. galicyjski, kataloński czy bretoński.
Program nie ogranicza się do wykrywania jedynie typowych błędów, ale podkreśla również nadużywane słowa, błędy fonetyczne, problemy z szykiem wyrazów, pleonazmy i inne.
Narzędzia AI
W kontekście pracy nad tekstem nie możemy zignorować ogólnodostępnych narzędzi opartych o sztuczną inteligencję. Są użyteczne w redakcji różnych typów treści, wspomagając proces edycji oraz poprawy struktury i spójności. Narzędzia takie jak ChatGPT czy Gemini, choć oferują wiele możliwości, mają swoje ograniczenia. Dlatego, podobnie jak w przypadku wyżej wymienionych opcji, do sugerowanych poprawek należy podchodzić krytycznie.
Jak usprawnić sprawdzanie tekstu z wykorzystaniem narzędzi AI?
- Skup się na analizie mniejszych fragmentów tekstu, aby uzyskać dokładniejsze i bardziej szczegółowe wskazówki.
- Precyzyjnie określ swoje oczekiwania co do rodzaju poprawek.
- Poproś o sprecyzowanie, jakie zmiany zostały wprowadzone w tekście oraz na jakiej podstawie zostały one dokonane.
- Umieść tekst w cudzysłowie, aby sztuczna inteligencja poprawnie zidentyfikowała fragment tekstu, który chcesz poddać korekcie.
Nawet po skorzystaniu z wyżej wymienionych narzędzi, zawsze warto przejrzeć tekst kilka razy uważnie, aby wychwycić ewentualne błędy, które umknęły automatycznym korektorom. Przeczytanie tekstu na głos pomaga wyłapać, czy zdania są dobrze zbudowane, przecinki stoją w odpowiednich miejscach i nie ma błędów ortograficznych. Możesz samodzielnie przeczytać swój tekst lub skorzystać z programu TTS (Text To Speech), czyli czytania na głos. Taką funkcję posiada m.in. program Microsoft Word, który może być także używany do sprawdzania błędów pisowni i gramatyki.
Nasz mózg przyzwyczaja się do tekstu, dlatego ciężej nam wyłapać błędy, które sami popełniliśmy. Jeśli nie możesz skorzystać z profesjonalnej pomocy redaktora lub korektora, poproś współpracownika czy zaufaną osobę o sprawdzenie tekstu. Świeże spojrzenie kogoś innego, analiza tekstu z różnych perspektyw, pozwala dostrzec błędy, które umknęły nam podczas pisania.
Dlaczego warto korzystać z pomocy redaktora i korektora?
Nawet najbardziej doświadczonym pisarzom zdarzają się literówki i błędy stylistyczne. Korekta i redakcja zmniejszają ryzyko niedociągnięć. Jeśli dla jednej marki tworzy kilku copywriterów, redaktor pomaga utrzymać spójność stylu i tonu tekstu. Jest to również istotne w długich formach pisarskich, takich jak książki czy serie artykułów. Dzięki czemu teksty są jednolite i zgodne z przyjętymi standardami.
Zalet jest jednak znacznie więcej, zwłaszcza dla osób, które piszą dużo, np. copywriterów, dziennikarzy, blogerów i autorów książek. Dzięki nim autor może w krótszym czasie stworzyć znacznie więcej tekstów (daje to również możliwość przyjęcia większej liczby zleceń). Treści poprawione przez zawodowców są bardziej wiarygodne i profesjonalne, a to buduje zaufanie odbiorców do twórcy czy marki.
Warto również podkreślić, że korzystanie z pomocy redaktora i korektora nie jest zarezerwowane wyłącznie dla profesjonalnych pisarzy. Z ich usług może skorzystać każdy, kto chce poprawić jakość swoich tekstów, niezależnie od tego, czy pisze bloga, tworzy treści na stronę internetową firmy, czy po prostu chce napisać list motywacyjny lub CV.
Poprawa jakości tekstu, oszczędność czasu oraz zwiększenie efektywności i wiarygodności to tylko niektóre z zalet, które sprawiają, że korzystanie z profesjonalnej korekty i redakcji jest inwestycją, która przynosi wymierne korzyści.
International SEO Specialist
